W algorytmach postępowania uwzględnia się różne czynniki identyfikowania chorych z migotaniem przedsionków (atrial fibrillation, AF) odnoszących korzyści z leczenia doustnymi lekami przeciwkrzepliwymi. Jednak w żadnym z algorytmów nie jest brany pod uwagę typ AF (napadowe, przetrwałe lub utrwalone migotanie przedsionków) jako niezależny czynnik powikłań zatorowych. W najnowszych zaleceniach, opracowanych na podstawie danych uzyskanych w małym badaniu klinicznym, rekomenduje się stosowanie doustnych leków antykoagulacyjnych (oral anticoagulation, OAC) u chorych z ryzykiem wystąpienia udaru, bez względu na typ AF.

Średni wiek chorych wynosił 69 lat w grupie z napadowym AF i 70,5 roku w grupie z utrwalonym AF (p < 0,0001), chorych w wieku > 75 lat było odpowiednio 28 i 37% (p < 0,0001), mężczyźni stanowili 63 vs 66,5% badanych (p = 0,016). Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 85% chorych w grupie z napadowym AF i 82% w grupie z utrwalonym AF (p = 0,009), dusznicę bolesną u 28%, przebyty zawał u 17%, niewydolność serca u 18% w grupie z napadowym AF i u 33% w grupie z utrwalonym AF (p < 0,0001), cukrzycę u 18 vs 33% (p < 0,0001), wady zastawkowe u 29 vs 34% (p = 0,001), chorobę naczyń obwodowych u 18 vs 33% (p = 0,0025). Wskaźnik ryzyka CHADS2 wynosił 1,79 pkt w grupie z napadowym AF i 2,04 z utrwalonym AF (p < 0,0001).
W grupie z napadowym AF udar wystąpił u 25 chorych, zator obwodowy u 4, natomiast w grupie z utrwalonym AF odpowiednio u 136 i 20. Punkt końcowy w postaci udaru lub zatoru obwodowego dotyczył 2,0/100 pacjentolat w grupie z napadowym AF i 2,2/100 pacjentolat w grupie z utrwalonym AF (RR 0,87; 95% CI 0,59–1,30; p = 0,50). Po uwzględnieniu zmiennych (wiek, nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, choroby zastawkowe i cukrzyca) ryzyko wystąpienia punktu końcowego było podobne w grupach (RR 0,94; 95% CI 0,63–1,40; p = 0,76). W grupie z napadowym AF wskaźnik CHADS2 u osób bez udaru i zatorowości obwodowej wyniósł 1,8, ze stwierdzonymi punktami końcowymi u 2,1 (p = 0,066). W grupie z utrwalonym AF odpowiednio 2,0 vs 2,7 pkt (p < 0,0001).
Liczba udarów i zatorów obwodowych była mniejsza w grupie leczonej OAC. U chorych z napadowym AF ryzyko względne udaru było większe w grupie leczonej ASA i klopidogrelem w porównaniu z grupą leczoną OAC, ale nie osiągnęło istotności statystycznej (RR 1,61; 95% CI 0,76–33,42; p = 0,21), natomiast w grupie z utrwalonym AF ryzyko było istotnie statystycznie wyższe (RR 2,09; 95% CI 1,50–2,93; p < 0,0001).
Liczba krwawień była większa w grupie z napadowym AF leczonej ASA i klopidogrelem: 15,0/100 pacjentolat w porównaniu z 12,9/100 pacjentolat w grupie leczonej warfaryną (RR 1,21, p = 0,003). Podobnie w grupie z utrwalonym AF krwawienia zaobserwowano u 15,3/100 vs 12,0/100 pacjentolat (RR 1,34; p = 0,039). Duże krwawienia obserwowano z jednakową częstością zarówno w grupie z napadowym AF (2,3 vs 2,0/100 pacjentolat; p = 0,43), jak i utrwalonym AF (2,8 vs 3,2/100 pacjentolat; p = 0,68).

 

U chorych z napadowym AF leczonych ASA i klopidogrelem lub OAC oraz u chorych z utrwalonym AF ryzyko zdarzeń zatorowych jest podobne. Może ono być statystycznie obniżone poprzez leczenie OAC.