Enzym transferaza acyl-CoA cholesterolu (acyl-coenzyme A:cholesterol acyltransferaze, ACAT) występuje w 2 formach, jako ACAT 1 w makrofagach oraz ACAT 2 w wątrobie i tkance tłuszczowej trzewnej. Teoretycznie zablokowanie ACAT 1, blokujące estryfikację cholesterolu, może zapobiegać przekształceniu makrofagów w komórki piankowate i hamować rozwój blaszek miażdżycowych.

Celem badania była ocena wpływu paktymibu, nowego leku blokującego ACAT, w porównaniu z placebo, na zmianę objętości blaszki miażdżycowej u chorych z udokumentowaną angiograficznie chorobą wieńcową.

Randomizacja do grupy otrzymującej 100 mg dziennie paktymibu (n = 266 chorych) lub grupy kontrolnej bez leczenia (n = 268 chorych). Ocena przeprowadzona u 408 chorych po 18 mies. Leczenia w oparciu o badanie ultrasonograficzne wewnątrznaczyniowe (intravascular ultrasound, IVUS). Badanie IVUS z automatycznym wysuwaniem sondy ultradźwiękowej z prędkością 0,5 mm/s w segmencie o długości co najmniej 30 mm.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmiana procentowa objętości blaszki po 18 mies. leczenia.

Drugorzędowy punkt końcowy: całkowita zmiana objętości blaszki w segmencie.

Średni wiek chorych wyniósł 59 lat, mężczyźni stanowili 69% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 74% chorych, dusznicę bolesną stabilną u 57% chorych, niestabilną u 39%, przebyty zawał u 30%, cukrzycę u 28%. Palacze – 21% badanych. Średnia wartość BMI – 31 kg/m². Średnia wartość BP – 129/75 mm Hg. Średnie stężenie LDL – 95 mg/dl, HDL 43 – mg/dl oraz CRP i 3,0 mg/l.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmiany procentowe objętości blaszek miażdżycowych były podobne w obu grupach i wyniosły 0,69 dla paktymibu i 0,59 dla placebo (p = 0,77).

Drugorzędowy punkt końcowy: znormalizowana całkowita objętość blaszek miażdżycowych uległa zmniejszeniu o 5,6 mm³ w grupie placebo (w porównaniu z wartością wyjściową; p = 0,001) i o 1,3 mm³ w grupie paktymibu (w porównaniu z wartością wyjściową; p = 0,39). Różnica istotna statystycznie pomiędzy grupami (p = 0,03). Podobny wynik odnotowano w analizie najbardziej zmienionego miażdżycowo 10-milimetrowego odcinka naczynia, redukcja o 3,2 mm³ w grupie przyjmującej placebo i o 1,3 mm³ w grupie leczonej paktymibem (p = 0,01).

W ocenie klinicznej nie stwierdzono różnic w liczbie zgonów sercowo-naczyniowych, zawałów, udarów i hospitalizacji z powodu niestabilnej dusznicy lub rewaskularyzacji wieńcowej lub tętnic szyjnych (26,5% vs 23,8% chorych; p = 0,53). Nie stwierdzono różnic pomiędzy poszczególnymi składowymi punktu końcowego oraz poziomie CRP, HDL i LDL po 18 mies. leczenia w obu grupach.

 

Nowy lek, blokujący ACAT, zastosowany u chorych z chorobą wieńcową nie spowodował znaczącej redukcji objętości blaszek miażdżycowych w ciągu 18 mies. leczenia. W porównaniu z grupą kontrolną odnotowano odwrotny do oczekiwanego wpływ na drugorzędowe punkty końcowe badania. Hamowanie ACAT może nasilać procesy miażdżycowe.