U chorych z cukrzycą typu 2 często stwierdza się nadciśnienie tętnicze i dyslipidemię. Główne zaburzenia w gospodarce lipidowej dotyczą podwyższonego stężenia trójglicerydów i LDL, przy obniżonym stężeniu HDL. Chociaż statyny są skuteczne u chorych z cukrzycą typu 2, to częstość zdarzeń sercowo-naczyniowych nawet po ich zastosowaniu jest wyższa niż w populacji ogólnej. O ile leczenie fibratami chorych z cukrzycą typu 2 wiązało się z zmniejszeniem zdarzeń wieńcowych w badaniu VA-HIT, to w badaniu FIELD nie potwierdzono tych korzyści. Dotychczasowe badania z fibratami zarówno u chorych z cukrzycą jak i bez cukrzycy nie oceniały ich wpływu na częstość zdarzeń sercowo-naczyniowych przy jednoczesnym leczeniu statynami.

Ocena łącznego leczenia fibratem i statyną chorych z cukrzycą typu 2 w zmniejszeniu zdarzeń sercowo-naczyniowych, w porównaniu z leczeniem samą statyną.

Grupę badaną stanowiło 5518 chorych z wieloletnią cukrzycą typu 2 i stężeniem hemoglobiny glikowanej ≥7,5%, w wieku 40–79 lat z rozpoznaną chorobą sercowo-naczyniową, lub w wieku 55–79 lat ze stwierdzonymi zmianami miażdżycowymi, albuminurią, przerostem lewej komory lub dwoma czynnikami ryzyka z następujących: nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, otyłość i palenie tytoniu. Dodatkowo w grupie chorych włączonych do badania stężenie LDL 60–180 mg/dl, HDL <55 mg/dl u kobiet i osób rasy czarnej lub <50 mg/dl dla pozostałych badanych i stężeniem TG <750 mg/dl lub <400 mg/dl w przypadku leczenia lekami obniżającymi stężenie lipidów.

Randomizacja do grupy leczonej fenofibratem i statyną (n=2765) lub do grupy leczonej placebo i statyną (n=2753). Simwastatynę stosowano zgodnie z obowiązującymi zaleceniami. Leczenie fenofibratem rozpoczynano od dawki 160 mg dziennie. Dawka leku była modyfikowana w zależności od filtracji kłębuszkowej wyliczanej z wzoru MDRD. Profil lipidowy oceniano po 4, 8 i 12 miesiącach od randomizacji, a następnie corocznie.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: złożony: zgon z przyczyn sercowych, zawał i udar.

Drugorzędowy punkt końcowy: złożony: zgon z przyczyn sercowych, zawał, udar, rewaskularyzacja lub leczenie szpitalne z powodu niewydolności serca, punkt złożony obejmujący zdarzenia wieńcowe: zgon w przebiegu choroby wieńcowej, zawał lub niestabilna dusznica bolesna.

Średni wiek chorych wynosił 62 lata, 69% badanych stanowili mężczyźni. Przebyte zdarzenia sercowo-naczyniowe u 36,5% chorych, niewydolność serca u 5%. Palacze – 14,5% badanych. Średni BMI – 32,3 kg/m², średnia wartość BP – 134/74 mmHg.

Średni czas trwania cukrzycy wynosił 9 lat. Średnie stężenie hemoglobiny glikowanej wynosiło 8,3%. Średnie stężenie cholesterolu wynosiło 175 mg/dl, LDL – 101 mg/dl, HDL – 38 mg/dl, TG – 162 mg/dl. Średnia dawka simwastatyny stosowana w czasie badania wyniosła 22 mg. Z powodu spadku filtracji kłębuszkowej dawkę fenofibratu zredukowano u 15,9% chorych w grupie leczonej i u 7,0% chorych w grupie kontrolnej. Spadek stężenia LDL oraz wzrost HDL był podobny w grupach, natomiast stężenie TG spadło z 189 mg/dl do 147 mg/dl w grupie leczonej fenofibratem i z 186 mg/dl do 170 mg/dl w grupie placebo.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: wystąpił z podobną częstością w grupach, u 291 chorych w grupie leczonej fenofibratem i u 310 chorych w grupie kontrolnej (HR 0,92; 95% CI 0,79–1,08; p=0,32). Roczna częstość zdarzeń pierwszorzędowych wynosiła 2,24 v. 2,41 odpowiednio w grupach. Punkt pierwszorzędowy wystąpił z podobną częstością w podgrupach badania, jedynie u kobiet częściej stwierdzono go w grupie leczonej fenofibratem (9,1% chorych), w porównaniu z 6,7% chorych w grupie placebo (p=0,01). W grupie mężczyzn nie obserwowano różnic (u 11,2% chorych w grupie leczonej i u 13,3% chorych w grupie placebo).

Drugorzędowy punkt końcowy: zarówno złożony pierwszorzędowy rozszerzony o rewaskularyzacje i leczenie szpitalne z powodu niewydolności serca, jak i punkt złożony wieńcowy oraz poszczególne składowe punktów złożonych obserwowano z podobną częstością w grupach. Punkt złożony stwierdzono u 641 chorych w grupie leczonej fenofibratem i u 667 chorych w grupie placebo (p=0,30), a punkt złożony wieńcowy odpowiednio u 332 v. 353 chorych (p=0,26). Zmarło 203 v. 221 chorych w grupie leczonej fenofibratem v. placebo (p=0,33), w tym z przyczyn sercowych odpowiednio 99 v. 114 chorych (p=0,26). Zawał niezakończony zgonem stwierdzono u 173 v. 186 chorych (p=0,39), a udar obserwowano u 51 v. 48 chorych (p=0,80).

 

Fenofibrat stosowany razem z simwastatyną nie zmniejszył liczby zgonów, zawałów i udarów, w porównaniu z leczeniem samą simwastatyną. Wyniki badania nie potwierdzają korzyści z terapii łączonej fenofibrat/simwastatyna w zmniejszeniu ryzyka sercowo-naczyniowego u większości chorych wysokiego ryzyka z cukrzycą typu 2.