Wstęp. Cel badania
Migotanie przedsionków czynnikiem ryzyka zgonu u chorych z wadą mitralną. Więcej niż 40% chorych ma AF. Chorzy u których utrzymuje się AF po leczeniu chirurgicznym mają 3-5 lat krótsze przeżycie w porównaniu do chorych bez AF. Wprowadzenie techniki ablacyjnej w czasie zabiegów kardiochirurgicznych, w oparciu o procedurę labiryntu (MAZE procedure - Cox), zmniejsza liczbę chorych z AF, ale nie ma badań randomizowanych w celu określenia wyników wczesnych i odległych takiego postępowania.
Chorzy kierowani do leczenia operacyjnego wady mitralnej z utrwalonym migotaniem przedsionków (migotanie przedsionków co najmniej 6 miesięcy nie poddające się leczeniu farmakologicznemu i kardiowersji).
Chorzy byli randomizowani w stosunku 1:1 do grupy leczonej chirurgicznie wady mitralnej i ablacji (RFA radiofrequency ablation) lub grupy leczonej tylko chirurgicznie. Dodatkowo chorych kwalifikowane ze względu na wiek (≥70 lat i <70 Lat), etiologię wady mitralnej (reumatyczna, niereumatyczna) i wymiar LA (≥60 vs <60mm). W okresie przedoperacyjnym wszyscy chorzy mieli wykonywane badania. W okresie pooperacyjnym wszyscy otrzymywali amiodaron (lub sotalol jeżeli nie tolerowali amiodaronu) przez co najmniej 3 miesiące. U chorych u których utrzymywał się stabilny rytm zatokowy w 3 miesiącu przerywano podanie amiodaronu. U chorych u których utrzymywało się migotanie przedsionków mieli wykonywaną kardiowersję w ciągu 24 godzin od operacji. Chorzy którzy przy opuszczaniu szpitala mieli w dalszym ciągu AF mieli wykonywaną kardiowersję w 4 tygodniu. W przypadku nie osiągniecie rytmu zatokowego zalecano leczenie farmakologiczne. Warfarynę otrzymywali wszyscy chorzy włączeni do badania. Badania kontrolne po 3, 6 i 12 miesiącach, kontrolna ocena echokardiograficzna i test chodu oraz oznaczenie poziomu NT-BNP po 6 i 12 miesiącach.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: utrzymywanie się rytmu zatokowego po 12 miesiącach.
Drugorzędowy punkt końcowy: klasę funkcjonalną, kurczliwość LA, wymiar i funkcję LA i LV oraz poziom NT-BNP.
Średni wiek grupy 67 lat, nadciśnienie 8% chorych, cukrzyca 3% chorych, objawowa dusznica 25% chorych, czas trwania AF 60 m-cy, niedomykalność mitralna u 83% chorych, etiologia reumatyczna u 23% chorych, współistniejąca niedomykalność trójdzielna u 26% chorych, wskaźnik Parsonneta 14, dystans w teście chodu 281±143m vs 253±115m pomiędzy grupami. Wymiany zastawki u 23% w grupie RFA i 29% chorych w grupie kontrolnej. Pozostałe typy zabiegów naprawczych zastawki mitralnej podobne pomiedzy grupami. Naprawa zastawki trójdzielnej u 16% chorych, jednoczesny zabieg pomostowania u 11% chorych, średni czas pobytu szpitalnego 12 dni. W okresie pooperacyjnym w szpitalu zmarło 3 chorych z grupy RFA i 4 chorych z grupy kontrolnej. W czasie 12-miesięcznej obserwacji nie było zgonów w grupach.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: Rytm zatokowy uzyskano u 24(53.3%) chorych z grupy RFA i 2(4.5%) chorych z grupy kontrolnej p<0.001 po zabiegu operacyjnym. AF utrzymywało się u 12(26.6%) chorych vs 26(59.1%) chorych p=0.004 w grupach odpowiednio. Po 12 miesiącach rytm zatokowy utrzymywał się u 20(44.4%) chorych z grupy RFA i u 2(4.5%) chorych z grupy kontrolnej p<0.001. Natomiast AF stwierdzono u 22(48.9%) chorych vs 37(84.1%) chorych w grupach odpowiednio p=0.001.
Drugorzędowy punkt końcowy: W teście chodu w grupie z RFA dystans wydłużył się do 359±140m vs 304±120m w grupie kontrolnej p=0.02. W grupie leczonej RFA w podziale na podgrupę z rytmem zatokowym i utrzymującym się AF dystans chodu wynosił odpowiednio 407±130m vs 292±122m p=0.003. Nie stwierdzono różnic w klasie czynnościowej NYHA pomiędzy grupami po 12 miesiącach, jak również poziomie NT-BNP. Po 12 miesiącach EF wzrosła z 57±6% do 59±7% w grupie RFA i spadła w grupie kontrolnej z 58±7% do 54±7% (różnica pomiedzy grupami po 12miesiącach leczenia p=0.004).
Wnioski
Ablacja lewego przedsionka w czasie zabiegu naprawy zastawki mitralnej u chorych z AF, wiąże się z wzrostem częstości rytmu zatokowego u leczonych chorych, z poprawą wydolności fizycznej u tych chorych. W związku z skutecznością i bezpieczeństwem stosowanej metody, rutynowe wykonywanie RFA lewego przedsionka w czasie zabiegu na zastawce mitralnej może być uzasadnione.
Doukas G, Samani NJ, Alexiou C, Oc M, Chin DT, Stafford PG, Ng LL, Spyt TJ. Left atrial radiofrequency ablation during mitral valve surgery for continuous atrial fibrillation: a randomized controlled trial. JAMA. 2005 Nov 9, 294(18), 2323-2329. [PMID]: 16278360.