Pomimo stosowania dwóch leków przeciwpłytkowych po zabiegach angioplastyki wieńcowej (percutaneous coronary intervention, PCI), u części chorych dochodzi do zdarzeń niedokrwiennych, w tym do zakrzepicy w stencie. Zahamowanie agregacji płytek po leczeniu ASA i klopidogrelem jest osobniczo zmienne; u 1%– 45% chorych obserwuje się słabą odpowiedź na podwójne leczenie przeciwpłytkowe. W określeniu odpowiedzi na na standardowe leczenie przeciwpłytkowe z pomocą przychodzą badania przyłóżkowe (point of care), jednak wykonywane są one w nielicznych ośrodkach.

 

Ocena częstości zdarzeń niedokrwiennych po zabiegach angioplastyki u chorych z niepełną odpowiedzią na leczenie ASA lub klopidogrelem (lub na oba leki) w obserwacji rocznej.

Grupę badaną stanowiło 826 chorych kierowanych do PCI, z dusznicą bolesną stabilną lub niestabilną.

Odpowiedź na leczenie ASA i klopidogrelem oceniano za pomocą testów VerifyNow Aspirin i VerifyNow P2Y₁₂. Odpowiedź na leczenie ASA oceniano u chorych, którzy stosowali co najmniej 80 mg leku dziennie przez przynajmniej 5 dni lub otrzymali 500 mg leku dożylnie najpóźniej na 15 minut przed zabiegiem, a wcześniej nie byli leczeni klopidogrelem ani tiklopidyną. Wynik wynoszący >550 jednostek w ocenie VerifyNow oznaczał brak odpowiedzi na leczenie. Stopień oporności na ASA wykonywano u chorych, u których nie oceniano uprzednio odpowiedzi na leczenie klopidogrelem. Oceny skuteczności klopidogrelu dokonywano u chorych leczonych stałymi dawkami ASA, i u których stosowano klopidogrel w dawce 75 mg dziennie w ciągu co najmniej ostatnich 7 dni, lub u chorych którzy otrzymywali 600 mg lub 300 mg leku na przynajmniej 2–6 godzin przed zabiegiem. Za słabą odpowiedź na leczenie przyjęto zahamowanie <40% płytek. Wśród 1277 chorych włączonych do badania, PCI wykonano u 826; u 548 z tych chorych stwierdzono prawidłową a u 278 chorych – słabą odpowiedź na leczenie ASA i klopidogrelem.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: MACE (major adverse cardiac events): zgon, zawał lub udar. Zakrzepica w stencie według kryteriów ARC (Academic Research Consortium).

Średni wiek chorych wynosił 68 lat, 74% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 72% chorych, przebyty zawał u 39%, przebytą PCI u 36%, przebyte CABG u 5%, cukrzycę u 26%, hiperlipidemię u 64%, incydenty mózgowe u 5%. Palacze – 25% badanych, średnia wartość EF – 55%.

Stabilną dusznicę bolesną rozpoznano u 39% chorych, niestabilną dusznicę u 35% i niedokrwienie nieme u 26%. Choroba wielonaczyniowa u 70% badanych. Średnio implantowano 1,2 stentu u jednego chorego.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: wystąpił u 47 chorych (8,6%) w grupie z pełną odpowiedzią na podwójne leczenie przeciwpłytkowe i u 44 chorych (15,8%) w grupie ze słabą odpowiedzią (p=0,002). Liczba zgonów (p=0,4) i udarów (p=0,2) były podobne w grupach, natomiast ponowny zawał stwierdzono u 7,3% v. 14,3% chorych odpowiednio w grupach (p=0,001). Do 3 dni po PCI, MACE stwierdzono u 4,9% chorych w grupie z prawidłową odpowiedzią na leczenie i u 10,1% chorych w grupie ze słabą odpowiedzią (p=0,008). Podobnie, w okresie 3–365 dni MACE stwierdzono u 4,4% v. 9,3% chorych (p=0,007). W podgrupie chorych z prawidłową odpowiedzią na ASA MACE stwierdzono u 8,4% chorych, a w podgrupie ze słabą odpowiedzią – u 11,3% (p=0,4). Natomiast w podgrupie chorych z prawidłową odpowiedzią na klopidogrel – u 4,5% chorych, a w podgrupie ze słabą odpowiedzią – u 16,2% chorych (p=0,001).

Zakrzepicę pewną i prawdopodobną rozpoznano u 1,3% chorych w grupie z prawidłową odpowiedzią na leczenie i u 2,9% chorych w grupie ze słabą odpowiedzią (p=0,1). Duże krwawienia wystąpiły u 0,7% v. 0,3% chorych odpowiednio w grupach (p=0,5).

W obserwacji rocznej, słaba odpowiedź na leczenie klopidogrelem jest niezależnym czynnikiem ryzyka wystąpienia ponownego zawału serca i gorszych wyników leczenia u chorych kierowych do PCI, natomiast słaba odpowiedź na leczenie ASA nie wpływa na końcowe wyniki leczenia.